Türkiye’de Yabancı Çalışma İzni Uzatma Rehberi

Türkiye’de Yabancı Çalışma İzni Uzatma Rehberi: Adımlar, Şartlar ve Kritik Detaylar

Türkiye’de yasal olarak istihdam edilen yabancı uyruklu çalışanlar için çalışma izni süresini uzatmak, hem yabancıların hem de işverenlerinin yasal yükümlülüklerinden biridir. Bu süreç, belirli prosedürlere ve zaman çizelgelerine uyulmasını gerektirir. Çalışma izninin süresi dolduktan sonra uzatma başvurusunda bulunulmadan çalışmaya devam edilmesi, hem yabancı çalışan hem de işveren için ciddi hukuki yaptırımlara yol açabilir.

Bu rehber yazımızda, yabancı çalışma izni uzatma sürecinin detaylarını, başvuru şartlarını ve dikkat edilmesi gereken kritik noktaları ele alacağız. Amacımız, sürecin anlaşılması ve doğru şekilde yönetilmesi için kapsamlı bir yol haritası sunmaktır.

Çalışma İzni Uzatma Başvurusu Süreci Nasıl İşler?

Yabancı çalışma izni uzatma başvurusu, genellikle işveren tarafından e-Devlet sistemi üzerinden e-izin portalı aracılığıyla gerçekleştirilir. Bu sürecin sorunsuz ilerlemesi için işverenin belirli dijital altyapılara sahip olması zorunludur. Yapılan düzenlemelerle birlikte, işverenlerin elektronik imza (e-imza) ve elektronik tebligata elverişli Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) adresine sahip olması gerekmektedir.

Başvuru adımları genel olarak şöyledir:

1. Sisteme Giriş: İşveren, KEP adresi ve e-imzası ile e-Devlet üzerinden e-izin portalına giriş yapar.
2. Çalışan Seçimi: Uzatma başvurusu yapılacak yabancı çalışan sistemden seçilir.
3. Bilgi Girişi ve Belge Yükleme: Başvuru formundaki tüm bilgiler eksiksiz ve doğru bir şekilde doldurulur. Gerekli belgeler (iş sözleşmesi, ikamet izni, pasaport vb.) PDF formatında sisteme yüklenir.
4. Harç Ödemesi: Başvurunun tamamlanmasının ardından, işverenin kayıtlı e-posta adresine harç ve değerli kağıt bedelleri ile banka hesap bilgileri gönderilir. Bu bildirimi takiben 30 gün içinde ilgili harçların ödenmesi şarttır; aksi takdirde başvuru işlemden kaldırılır.
5. Değerlendirme ve Belge Teslimi: Harçların yatırılmasının ardından yetkili makamlar başvuruyu değerlendirir. Olumlu sonuçlanan başvurular için çalışma izni belgesi işyeri adresine postalanır.

Çalışma İzni Uzatma Başvurusu Ne Zaman Yapılmalı?

Çalışma izni uzatma başvurusu için belirli yasal süreler bulunmaktadır. Bu süreler, sürecin aksamadan ve herhangi bir yaptırımla karşılaşmadan tamamlanması için hayati öneme sahiptir.

• Uzatma başvurusu, mevcut çalışma izni süresinin bitimine 60 gün kala yapılabilir.
• En geç, mevcut çalışma izninin süresi bitmeden tamamlanmalıdır.

Önemli: Süresi içinde yapılmayan uzatma başvuruları kesinlikle kabul edilmez. Bu kurala uyulmaması, yabancının Türkiye’deki yasal çalışma hakkını kaybetmesine ve yeni bir süreç başlatmak zorunda kalmasına neden olur.

Çalışma İzni Bittikten Sonra Uzatma Mümkün mü?

Hayır, çalışma izni süresi dolduktan sonra uzatma başvurusu yapılamaz ve reddedilir. Yabancının çalışma izni süresi sona ermişse ve uzatma başvurusu yapmamışsa, Türkiye’de çalışmaya devam etmek istiyorsa ilk kez yapılan çalışma izni başvurusuyla aynı hükümlere tabi yeni bir başvuru yapması gerekir. Bu durum, süreci baştan başlatmak anlamına gelir ve daha uzun sürebilir.

Geçerli bir ikamet izni de olmayan yabancıların, çalışma izni süresi dolduktan sonra 10 gün içinde ülkeyi terk etmemesi halinde sınır dışı edilme durumu gündeme gelebilir.

Çalışma İzni Uzatma Başvurusu İçin Gerekli Şartlar

Çalışma izni uzatma başvurularının kabul edilmesi için hem işverenin hem de yabancı çalışanın belirli şartları karşılaması gerekmektedir. Bu şartlar genel ve sektörel bazda değişiklik gösterebilir.

İşverenin Karşılaması Gereken Şartlar

• Yabancı Çalışan Oranı: İşyerinde çalışan yabancı işçi sayısı, toplam işçi sayısının en fazla altıda biri (1/6) oranında olmalıdır. Örneğin, 6 kişilik bir işyerinde en fazla 1 yabancı çalışan istihdam edilebilir.
• Sermaye Şartı: İşyerinin ilk başvuruda aranan sermaye şartlarını sürdürüyor olması gerekir.
• Vergi ve SGK Borçları: İşverenin yabancı işçinin Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) prim ödemelerini tam ve düzenli yapmış olması ve işyerinin tüm vergi borçlarını ödemiş olması gereklidir.
• Asgari Ücret: Yabancı personele ödenen ücret, yabancılar için belirlenen güncel asgari ücret tarifesinden düşük olmamalıdır. Bu tarife, her 6 ayda bir yeniden yayınlandığından, yeni dönem için ücretin güncellenmesi önemlidir.
• İşyerinin Ekonomik Katkısı: İşyerinin, yabancının çalıştığı departmanda ciro yapmış ve ülke ekonomisine katkı sağlamış olması beklenir.

Yabancı Çalışanın Karşılaması Gereken Şartlar

• Yurtdışında Kalma Süresi: Yabancı işçi, mevcut çalışma izni süresi boyunca altı aydan fazla yurt dışında bulunmamış olmalıdır.
• Adli Sicil Kaydı: Herhangi bir suça karışmamış olmalıdır.
• Kamu Sağlığı ve Güvenliği: Çalışma izni süresince kamu sağlığı ve güvenliği açısından herhangi bir tehdit yaratmamış olmalıdır.
• Özel Şartların Devamı: Mevcut çalışma iznine ilişkin (mesleki yeterlilik gibi) özel şartların sağlanmaya devam etmesi gerekmektedir.

Diğer Önemli Şartlar ve İpuçları

• İş Sözleşmesi: Yabancı çalışan ile işveren arasında imzalanan iş sözleşmesinin, ilgili kriterlere uygun olarak hazırlanmış olması büyük önem taşır. Uygulamada, sözleşmelerdeki hatalar sebebiyle başvuruların reddedildiği sıkça görülmektedir. Bu noktada, uzman bir yabancılar hukuku avukatından destek almak, olası retleri önleyebilir.
• Ücret Güncellemeleri: Yabancılara yönelik asgari ücret tarifesi periyodik olarak güncellendiği için, yeni çalışma izni döneminde yabancının alacağı ücretin bu güncel asgari tutarın üzerinde belirlendiğinden emin olunmalıdır.

Çalışma izni uzatma başvurusunda, hem yabancı çalışanın hem de işverenin hazırlaması gereken belgeler bulunmaktadır. Sürecin sorunsuz ilerlemesi için bu belgelerin eksiksiz ve doğru bir şekilde sunulması kritik öneme sahiptir. Gerekli evraklar aşağıda ilgili taraflara göre gruplandırılmıştır.

Çalışma İzni Uzatma İçin Gerekli Belgeler

A) Yabancı Çalışan Tarafından Hazırlanacak Belgeler:

• Başvuru Formu: Doldurulmuş çalışma izni uzatma başvuru formu.
• İş Sözleşmesi: İşveren ile yabancı arasında imzalanmış güncel iş sözleşmesi.
• Pasaport Sureti: Geçerlilik süresi devam eden pasaportun veya pasaport yerine geçen belgenin kopyası.
• Diploma/Mezuniyet Belgesi: Yeminli tercüman tarafından Türkçeye çevrilmiş ve noter onaylı diploma veya geçici mezuniyet belgesi.
• Biyometrik Fotoğraf: Son 6 ay içinde çekilmiş, 2 adet biyometrik fotoğraf.
• Mevcut Çalışma İzni: Halen geçerli olan çalışma izni belgesinin aslı ve fotokopisi.

B) İşveren Tarafından Hazırlanacak Belgeler:

• Bilanço ve Kâr/Zarar Tablosu: İşyerinin son yıla ait, vergi dairesi veya yeminli mali müşavir tarafından onaylanmış bilançosu ve kâr/zarar tablosu.
• Faaliyet Belgesi: İşyerinin güncel faaliyetlerini gösteren resmi belge.
• Ticaret Sicil Gazetesi: İşyerinin en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi kaydı.

C) Özel Durumlar İçin Gerekli Belgeler:

• Ön İzin Belgesi: Yabancı uyruklu kişi sağlık sektöründe görev alacaksa Sağlık Bakanlığı’ndan, eğitim sektöründe görev alacaksa Milli Eğitim Bakanlığı’ndan alınmış ön izin belgesi.

Başvuru Süreci ve Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Tüm bu belgeler, başvuru esnasında elektronik ortama (PDF formatında) taranarak sisteme yüklenir. Başvuru dosyasında bir eksiklik tespit edilirse, bu eksikliğin giderilmesi için başvuru sahibine 30 güne kadar ek süre tanınır. Verilen sürede eksik belgeler tamamlanmazsa başvuru işlemi iptal edilir ve reddedilir.

Başvuru Süresi ve Sonuçlanma

Çalışma izni uzatma başvuruları, genellikle 20-25 gün içinde sonuçlanmaktadır. Ancak bu süre, başvuruların yoğunluğuna veya eksik belgelere göre değişiklik gösterebilir. Başvuru belgelerinde bir eksiklik tespit edilmesi halinde, idare bu eksikliğin giderilmesi için 30 güne kadar ek süre tanıyabilir. Bu süre zarfında başvuru, eksiklikler tamamlanana kadar askıya alınır.

İlk kez alınan çalışma izni genellikle 1 yıl süreyle verilir ve uzatma başvurularında ilk seferde en çok 2 yıl daha uzatılabilir. Daha sonraki uzatma başvuruları ise en çok 3’er yıl süreyle yapılabilir. Ancak bu süreler, çalışma izni türüne ve yabancının durumuna göre farklılık gösterebilir.

Özetle Yabancı Çalışma İzni Uzatma Süreci:

• Çalışma izni süresi bitmeden, 60 gün kala uzatma başvurusu yapılmalıdır.
• Süresi içinde yapılmayan başvurular kabul edilmez, yeni başvuru süreci başlar.
• İşverenlerin e-imza ve KEP adresi zorunluluğu vardır.
• Başvuru harçları, bildirimden itibaren 30 gün içinde ödenmelidir.
• İşverenler için yabancı çalışan oranı (1/6), asgari ücret, vergi ve SGK borçları gibi şartlar aranır.
• Yabancı çalışanlar için yurtdışında kalma süresi (6 aydan az), adli sicil kaydı gibi şartlar önemlidir.
• İş sözleşmelerinin doğru hazırlanması, ret kararlarını önlemek adına kritiktir.
• Ortalama 20-25 gün içinde sonuçlanır; eksik belgelerde 30 gün ek süre verilebilir.

Sonuç ve EksiLegal’den Hukuki Destek

Yabancı çalışma izni uzatma süreci, hem idari adımları hem de hukuki detayları barındıran karmaşık bir uygulamadır. Süreç içerisinde yapılacak en ufak bir hata, başvurunun reddedilmesine, yabancının yasal çalışma hakkını kaybetmesine ve hatta sınır dışı edilme riskiyle karşılaşmasına neden olabilir. Ayrıca, işverenler de idari para cezaları gibi ciddi yaptırımlarla karşı karşıya kalabilirler.

Bu nedenle, yabancı çalışma izni uzatma başvurusu ve ilgili tüm süreçlerde profesyonel hukuki destek almak büyük önem taşımaktadır. EksiLegal olarak, yabancılar hukuku alanındaki uzman ekibimizle müvekkillerimize doğru ve etkili hukuki danışmanlık hizmeti sunmaktayız. Başvuru dosyasının hazırlanmasından, sürecin takibine ve olası itirazlara kadar her adımda yanınızdayız. Hukuki riskleri minimize etmek ve sürecin sorunsuz ilerlemesini sağlamak için bize danışmaktan çekinmeyin.